تقسیم ماترک و نکات حقوقی آن به همراه بررسی تبصره‌ها و مواد قانونی

مقدمه

پس از فوت فرد، اموال و ماترک وی طبق قانون باید بین ورثه تقسیم شود. این روند تقسیم ماترک، به دلایل مختلف، می‌تواند از مسائلی پیچیده و زمان‌بر تبدیل شود. بسیاری از وراث به دلیل عدم آگاهی از قوانین مرتبط و یا عدم توافق میان یکدیگر با چالش‌های جدی مواجه می‌شوند. دکتر امین رادمان، وکیل پایه یک دادگستری و از برجسته‌ترین وکلای تنکابن، رامسر، نشتارود، خرم آباد و چالوس، در این زمینه معتقد است که آگاهی از تبصره‌ها، مواد قانونی و مقررات مرتبط با تقسیم ماترک می‌تواند به کاهش اختلافات کمک کند و روند تقسیم اموال را سرعت ببخشد. در این مقاله، به بررسی نکات مهم و کلیدی حقوقی در زمینه تقسیم ماترک، تبصره‌ها و مواد قانونی خواهیم پرداخت.

1. تعریف و مفهوم ماترک

ماترک شامل تمامی اموال و دارایی‌هایی است که از فرد متوفی به جا می‌ماند. این اموال می‌تواند شامل املاک، وجوه نقد، اوراق بهادار، خودرو و سایر دارایی‌ها باشد. با فوت فرد، اموال وی به صورت قانونی به وراث منتقل می‌شود و به همین دلیل فرآیند تقسیم ماترک آغاز می‌شود.

2. مراحل تقسیم ماترک

الف) مرحله اول: صدور گواهی انحصار وراثت

اولین قدم در فرآیند تقسیم ماترک، دریافت گواهی انحصار وراثت از دادگاه است. این گواهی، تعیین‌کننده تعداد وراث و سهم هر یک از آن‌ها بر اساس قانون می‌باشد. دکتر امین رادمان، به عنوان وکیل پایه یک دادگستری، تأکید دارد که این مرحله ضروری است و بدون آن، هیچ‌گونه تقسیم اموال صورت نمی‌پذیرد.

ب) توافق و تقسیم به صورت صلح و سازش

در این مرحله، ورثه می‌توانند با توافق و سازش، اموال و دارایی‌های متوفی را میان خود تقسیم کنند. تنظیم یک قرارداد یا تقسیم‌نامه رسمی با امضای تمامی وراث و شهود و تأیید در محضر، به قانونی شدن این توافق کمک می‌کند.

ج) در صورت عدم توافق: مراجعه به دادگاه

اگر ورثه به توافق نرسند، هر یک از آن‌ها می‌تواند با مراجعه به دادگاه، درخواست تقسیم اموال و ماترک را نماید. دادگاه به موارد قانونی توجه کرده و تقسیم ماترک را به صورت قانونی انجام می‌دهد.

3. قوانین و تبصره‌های مرتبط با تقسیم ماترک

ماده 300 قانون امور حسبی

ماده 300 قانون امور حسبی، امکان درخواست تقسیم سهم هر یک از وراث از سهم سایرین را تصریح کرده است. بر اساس این ماده، هر یک از وراث می‌تواند از دادگاه درخواست تقسیم سهم خود را بخواهد.

تبصره‌های مرتبط با تقسیم ملک غیرقابل افراز

در صورتی که اموال شامل املاک غیرقابل افراز باشند، ماده 9 و 10 آیین‌نامه قانون افراز و فروش املاک مشاع مصوب 1357 قابلیت اجرایی دارد. طبق ماده 9، دادگاه به درخواست وراث، دستور فروش ملک غیرقابل افراز را صادر کرده و مدیر اجرایی نسبت به فروش ملک اقدام می‌کند.

ماده 10 آیین‌نامه قانون افراز

طبق این ماده، پس از فروش ملک، وجوه حاصل از فروش بین وراث به نسبت سهم هر یک تقسیم می‌شود. دکتر امین رادمان، که از متخصصان این حوزه در شهرهای تنکابن، رامسر، نشتارود و خرم آباد و چالوس می‌باشد، تأکید دارد که دانستن این تبصره‌ها به وراث کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در این زمینه بگیرند.

4. نکات کلیدی حقوقی در تقسیم ماترک

نکته 1: اهمیت گواهی حصر وراثت

گواهی حصر وراثت، شرط اصلی برای آغاز فرآیند تقسیم ماترک است و بدون این گواهی، هیچ‌گونه اقدام قانونی برای تقسیم اموال امکان‌پذیر نیست.

نکته 2: امکان ارائه درخواست اجرت‌المثل

در صورتی که یکی از وراث ملک را تصرف کرده و حاضر به تخلیه آن نباشد، سایر وراث می‌توانند از دادگاه درخواست اجرت‌المثل ایام تصرف را نمایند.

نکته 3: لزوم وجود مدارک مربوط به اموال غیرمنقول

برای تقسیم املاک، گواهی عدم قابلیت افراز ملک باید از اداره ثبت دریافت شود. این گواهی به دادگاه ارائه شده و در صورت عدم امکان افراز، دستور فروش ملک صادر می‌گردد.

نکته 4: حضور وکیل برای تسهیل در امور حقوقی

با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی، حضور وکیل می‌تواند روند کار را تسهیل کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند. دکتر امین رادمان، وکیل پایه یک دادگستری، می‌تواند به عنوان یک وکیل متخصص در زمینه تقسیم ماترک در شهرهای تنکابن، رامسر، نشتارود و خرم آباد و چالوس، همراه و مشاور وراث باشد.

5. تقسیم ماترک در موارد خاص

تقسیم ملک مشاع

برای تقسیم ملک مشاع، اگر ملک قابل افراز نباشد، وراث می‌توانند از طریق دادگاه درخواست فروش ملک را بدهند. این روند تحت قوانین آیین‌نامه افراز و فروش املاک مشاع انجام می‌شود.

تقسیم ترکه‌های دارای بار بدهی

در صورتی که ماترک شامل بدهی نیز باشد، ابتدا باید بدهی‌های متوفی از ماترک پرداخت گردد و سپس باقی‌مانده اموال بین وراث تقسیم شود.

6. پرسش‌های پرتکرار در زمینه تقسیم ماترک

سوال 1: اگر ورثه به توافق نرسند، تکلیف تقسیم اموال چه می‌شود؟

در صورت عدم توافق، هر یک از وراث می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و درخواست تقسیم ماترک را نماید. دادگاه بر اساس قوانین امور حسبی و آیین‌نامه‌های مربوطه، تقسیم اموال را انجام می‌دهد.

سوال 2: آیا ورثه می‌توانند اموال غیرقابل افراز را خودشان بفروشند؟

خیر، اگر ملک غیرقابل افراز باشد، دادگاه باید دستور فروش آن را صادر کند و تقسیم وجوه به نسبت سهم وراث انجام شود.

سوال 3: آیا امکان اجاره دادن اموال به جای تقسیم وجود دارد؟

در صورتی که تمامی وراث موافق باشند، امکان اجاره دادن اموال به جای تقسیم وجود دارد، اما در صورت اختلاف، تصمیم‌گیری نهایی با دادگاه خواهد بود.

سوال 4: هزینه‌های دادگاه در روند تقسیم ماترک چگونه محاسبه می‌شود؟

هزینه‌ها بر اساس تعرفه‌های قانونی و به نسبت سهم هر یک از وراث تقسیم می‌شود.

سوال 5: آیا می‌توان وکالت برای تقسیم ماترک به وکیل داد؟

بله، وراث می‌توانند وکالت تقسیم ماترک را به وکیل مجرب بدهند. دکتر امین رادمان از وکلای پایه یک دادگستری در تنکابن، رامسر و شهرهای اطراف می‌تواند به عنوان وکیل در این زمینه اقدام نماید.

نتیجه‌گیری

تقسیم ماترک می‌تواند به دلیل مسائل قانونی و حقوقی، فرآیندی پیچیده و زمان‌بر باشد. آگاهی از قوانین، تبصره‌ها و مواد مرتبط می‌تواند به وراث در تصمیم‌گیری کمک کند و اختلافات را کاهش دهد. دکتر امین رادمان، وکیل پایه یک دادگستری و بهترین وکیل در تنکابن، رامسر، نشتارود و خرم آباد، توصیه می‌کند که وراث پیش از هرگونه اقدام حقوقی، از مشاوره و کمک حقوقی برخوردار شوند تا روند تقسیم ماترک به بهترین شکل ممکن انجام شود.